Nhìn lại, từ 1975 đến nay đã 45 năm, Nhà Nước thử thách hết cách này qua cách khác mà nên giáo dục vẫn quá tệ, vẫn còn dưới mức chấp nhận được rất xa.
Trong khi VNCH chì sống vỏn vẹn có 21 năm, phần lớn là trong chiến tranh khốc liệt, vậy mà nền giáo dục lại rất ổn định, tất cả các môn học rất hài hoà từ sơ cấp đến trung cao cấp, học sinh từ lóp 1 đến 12 (Dệ Nhất) cũng chỉ đi hóc 1 buổi mỗi ngày, hoặc là học sáng, hoặc là học chiều thôi, vậy mà không thiếu thứ gì, kiến thức phổ thông tròn trịa và trọn vẹn. Cha chú các em là sĩ quan trong quân ngũ, phần lớn chỉ có tú tài 1 tức là xong lớp 11 rồi thi lấy bằng, ít nguòi có Tú Tài toàn phần , còn tướng lãnh thì phần lớn chỉ có bàng TH đệ nhát cấp (lớp 9) tai5 vì thời trước nữa, chỉ cần bàng TH DNC là được nhận vào truỏng sĩ quan rồi. Thế mà kiến thức của các vị đâu thua kém ai. TƯớng Lãnh có Tú Tài đếm trên đầu ngón tay, cũng như các sĩ quan từ Đại tá trở xuống, nếu có bằng DH (Cử Nhan Luật chẳng hạn), cũng đếm trên đầu ngón tay thôi, vậy mà đâu ra đó, dẫn dắt và lãnh đạo cả quốc gia mình ...
Đơn giản thôi, nền Giáo Dục VNCH dựa trên căn bản NHÂN BẢN, vì kiến thức và bồi dưỡng đạo dức xã hội cho con trẻ. Giao Dục miền nam huỏng chế độ tự trị, CHính QUyền rất ít có ảnh hưởng đến chính sách giao dục, thậm chí Đại Học là "bất khả xâm phạm", mình nhớ ngày còn học Trung Hoc CHu van An, ngay bên cạnh Đại Học Xá Minh Mạng (đó là cư xá dành cho SV các truong DH đến ở, như là dorm của các truòng bên này), Cảnh sát chỉ được bao vây bên ngoài chứ không được phép bước qua cánh cổng, dù là đám SV lúc đó chứa chấp VC trong đó.
Mình không sinh ra ở miền Nam, nhưng từ tiểu học đến hết DH đều do miền Nam đào tạo, và rất hãnh diện với kết qua thu hoạch được trong thời gian 12 nam Trung Tiểu hoc đó, kiến thức ngày đó, ngay cả ngày nay 12 năm giao dục của Mỹ cũng không sánh bằng (Dĩ nhiên không thể đem so các môn học ngày nay do tiến bộ kỹ thuật như PC, máy tình, tablet ... vì ngày xua nhân loại chưa có mấy cái đó). tRUNG hOC CHIA RA 2 CẤP, dỆ nHẤT CẤP TỪ 6 - 9 , đỆ nHỊ cẤP TỪ 10 - 12. Đệ nhị cấp chia thành các chuyên khoa, thông dụng nhá là ban A: Chuyên về Sinh hoc, Ban B chuyen ve Toán/Lý/Hoá ... Ban C văn chuong, ban D CỔ ngữ ...
Mình học ban B, kiến thức toán/lý/hoa vượt xa trình độ đào tạo tại các community college của Mỹ ngày nay. Các bạn học Ban A thì kiến thức thửa để có thể vảo thằng các truòng Y-Duoc ở Mỹ mà không cần 4 năm Bio ... không nói quá đâu, sự thật là vậy đó, Lop 12 ban B, 2 cuốn sách toàn dày khoảng 3 inches, 2 cuống Vật lý cùng dày không kém, gói gọn toàn bộ lý thuyét Toan và Vật Lý của Đại Học, chỉ không học nhiều về ứng dụng thôi (thời gian đâu nữa mà học)
CÒn Giáo Dục của VN bây giờ là ĐẢNG trị, tất cả bao quanh 1 chữ ĐẢNG, CHủ truong nhồi sọ tư tưởng con người hiểu, chấp nhận và chỉ có 1 chuyện "ĐẢNG chính là TỔ QUỐC", Yeu đáng mói là yêu nước ... và cứ phải luẩn quẩn trong cái tiên đề lố lăng và vô lý đó cho nên nảy sinh ra mâu thuẫn này/mâu thu9an64 nó mà muôn đời không xử được. Nếu CS muốn nên giao dục phát triển thì hãy bắt chược VNCH, tách Giao duc ra khỏi chính trị, không có bac/dảng gì cả, không có nhưng vần thơ của lạnh tụ "thi hào" Tố Hữu, nhưng vần thơ công khai bợ đít ngạoi bang mà 4000 năm văn hiến của VN truóc thời CS, cho dù là có nhưng lúc sống làm nô lệ, cũng không ai thốt ra như:
" ... Bác Xit ta lin ơi bác xít ta lin
Bac chết đi trời dất còn ai ?"
Văn học đó, văn hoá Đảng như thế, càng thay đổi, càng thụt lùi và sẽ dưa đến bại hoại khi toàn con trẻ qua nhiều thế hệ, chỉ cón thấy cướp trên đầu, đi làm ăn cướp ... mói là lẽ sống (tại chùng nó vừa nhồi vừa bịt mắt thì sau 10 thế hệ, con cháu dân Viêt sẽ 100% tin tuỏng nhưng gì chúng đề ra mà thôi).